Җәйге табышмаклар:

Илназ Мөхәрләмов фотосы

  1. Чи-чи итәр,

Читлегенә кереп китәр;

Алтын башлы, йомры кашлы,

Моны белгән йөз яшьле.

 

  1. Чик-чик итә – читкә сикерә.

“Тоттым” дигәндә тора да китә.

 

  1. Зелф-зелф итәр, зелфәргә кунар,

Әлиф-лям сырлы, алтын кырлы.

 

  1. Иң иртә ул күренә,

Менеп китә үренә,

Сокланамын эшенә —

Нур сибә бар кешегә.

 

  1. Язын дөньяга килә,

Көзен саргаеп үлә.

 

  1. Нечкә яшел сабакта

Юл буенда шар үскән.

Кай арада җил искән,

Ак шар очкан да киткән.

 

  1. Ялгыш кына тисәгез дә,

Елатабыз, чагабыз.

Безгә үпкәли күрмәгез,

Шул – саклану чарабыз.

 

  1. Кигән киеменең бизәге

Бөтен дөньяны ямьгә бизәде.

 

  1. Тау куенында анасы,

Чыгып кача баласы.

 

  1. Язын ямь бирә,

Җәй салкын бирә,

Көзен тәм бирә,

Кышын тун бирә.

 

Җаваплар:

  1. Бал корты.
  2. Чикерткә.
  3. Күбәләк.
  4. Кояш.
  5. Яфрак.
  6. Тузганак.
  7. Кычыткан.
  8. Җәй.
  9. Чишмә.
  10. Урман.

«Бакчачы Нәби» Сәмига Сәүбанова хикәясе

Аның исеме – Нәби. Әтисе белән әнисе Нәбиулла дип йөртә. Әбисе Миңленәбиулла дип атый. Малайлар арасында – Куык Нәби.

Бер кеп-кечкенә генә малайның дүрт исеме булсын диген, ә? Нәбинең бабасы юк, ул да булса, аңа бәлки, “Шайтан Нәбиулла” дип дәшәр иде.

Нәбигә барысы да ошый. Нәбиулласы да, Миңленәбиулласы да, тик куык Нәби генә булмасын.

Дөрес, кушамат аңа тиккә бирелмәгән. Бераз арттырыбрак җибәрергә ярата шул ул. Кайчакта, Хуҗа Насретдин кебек, үзе дә  ялганына ышанып куя. Әгәр бүтәннәр ышанмый башласалар, кызып-кызып бәхәсләшергә тотына, ахырда, иптәшләреннән битәр, үзе ышанып куя. Бервакыт ни сөйләсә дә ышанмый башладылар аңа. “Һи, куык очыра башлады инде”, диләр малайлар. Шуннан соң Нәби иптәшләре алдында күп сөйләмәс булды.

Малайлар кызыксынучан  халык. Алар Нәбине күзәтә, аның тел төбен белергә тырышып карадылар. Файдасы булмады. Нәби дөресен дз, ялганын да чыгарып салмады. Малайлар белән уйнаганда да, уенның иң кызган чагы дип тормас, кайтыр да китәр. “Бу арада аңа бакча җене кагылган бугай”, диделәр малайлар. Дәресләрдән кайту белән Нәби җир казый, алмагач төпләрен йомшарта,  нәрсәдер утырта, су сибә икән.

Ямьле җәй җитте. Табигать яшеллеккә төренде. Өй түрендәге бакчаларда шомырт, чия, алмагач чәчәккә күмелде. Бераз вакыттан тагын эреле-ваклы гөлләр дә керфекләрен күтәрделәр.

Шулар  арасында аеруча матур бер бакча бар. Аллы-гөлле, кызыллы-зәңгәрле һәм дә тагын әллә нинди төстәге чәчәкләргә күмелгән иде ул. Авылда моннан да матур гөлләр һәм моннан да ямьле бакча юк.

Бу – Нәби бакчасы.  Ул аны үз куллары белән карады, гөлләр утыртты, чүпләрен утады, төпләрен йомшартты. Ә хәзер кара, ничек матур  андагы чәчәкләр!

Малайларның Нәбигә бераз хәтерләре калды. “Безгә дә әйтсә, ни була инде?” янәсе. Ләкин гаепнең үзләрендә икәнен сизенеп, эчтән тындылар.  Нәби бит аларга бакча үстерергә теләве, шул турыда китаплар укуы турында  аз сөйләмәде. Ә алар аны “куык очырта” диделәр, кушамат тактылар. Үзләренә дә сабак булыр әле бу…

Малайлар киләсе җәйдә Нәбинеке кебек  матур бакча үстерү турында хыяллана башладылар. Хәзергә әле сер итеп кенә саклыйлар, берәүгә дә әйтмиләр. Хәер, малайларның серләре озак торыр микән? Менә күрерсез, бер көнне  авыл тагын да матуррак гөлләргә күмелер.

Сәмига Сәүбанова

«Бал чүлмәге» — Газиз МӨХӘММӘТШИН /хикәя/

Нәсимнең талдан бөгеп ясалган бик шәп җәясе бар иде. Ул аны авылда “тәмле тамак” дип яманаты чыккан Күпербаш Сәфәргалиеннән бер уч хөрмә белән чәнчә бармак озынлыгы казылыкка алмашып алды. Ай-һай, шәп иде җәя! Нечкә кыл җебен зыңгылдатып тартып җибәргән чакларда тыкрык малайларының күзләре дүрт була иде.

Фото: hodor.lol/post/62222/

Бер көнне шул җәя юкка чыкты. Бик нык кайгырды, ут йотты Нәсим. Ике көн буена җәясен эзләде. Баскыч асларын, кар базын, кыяр түтәлләрен актарды. Хәтта Акбай оясына да үрмәләп кереп чыкты. Юк, җәя табылмады.

Нәсим, аптырауның соңгы чигенә чыккач, чормага менеп китте. Берәр малай көнләшүеннән шунда тотып томырмады микән? Тик чормада бабасының киез эшләпәсе бар – җәя юк. Кипкән балан бүкәне асылынып тора – җәя юк. Мич торбасы янында иске бишек аунап ята – җәя… ә?.. Тукта, тукта! Әллә күзенә күренәме Нәсимнең? Бишек эчендә авызы чүпрәк белән ябылган балчык чүлмәк утыра түгелме соң? Кайдан килгән ул? Кем куйган? Үткән атнада менгәндә генә бишектә әтисенең иске киез итегеннән башка әйбер юк иде бит.

Нәсим аптырап торды-торды да чүлмәк янына чүгәләп утырды. Чирткәләп алды. Дыңгырдамый. Димәк, буш түгел. Кызык. Эчендә ни икән, ә? Беләсе иде. Нәсим чүлмәкнең авызын чиште. Чиште дә өнсез-авазсыз калды. Карау белән һушны ала торган сап-сары кәрәзле бал! Нәсимнең авызыннан сулар килде. Нишләргә соң, ә? Әллә тәмен генә белеп караргамы? Шулай шул. Тәм белүдән кемгә ни зыян. Бөтенләй ашап бетерми лә Нәсим. Ул як-ягына ялт-йолт каранып алды. Аннан тиз генә балга бармагын тыкты. Тәмле-е! Чүт телен йотмады… Әмма… әмма нәрсә соң ул бер бармак! Кече телгә дә йокмады. Нәсим аны-моны уйлап тормады, бөтен дөньясын онытып, балны өч  бармак белән сыптыра башлады. Сипкел бит Фәхрүш әйтмешли, ярылганчы бал ашады Нәсим. Ашавын ашады. Ләкин соңга таба бал да әче була башлады, Нәсимнең дә йөрәгенә шом төште. Барыбер сизеләчәк. Әнисе сизә инде аны. Нишләргә? Их, ашамаган гына булса! Нәфесенә баш була алмады. Егет эше түгел инде бу. Инде эш үткән шул. Хәйләсен табарга кирәк.

Нәсим, каш җыерып, никадәр генә уйласа да, үч иткәндәй, бер хәйлә дә табылмады. Әһә, әгәр болай итсә… Аның әнисе курыкмаска, үз хатаңны таный белергә кирәк, ди бит. Әгәр балны ашап бетергәч, бөртек тә яшерми, бөтенесен сөйләп бирсә? Әнисе ни дияр иде икән? Әгәр эш шома гына үтсә, әнисе гафу итсә, Гөлсәрия белән Ирек алдында Нәсимнең дәрәҗәсе бермә-бер күтәрелә инде…

Әтисе дә, әнисе дә Гөлсәрия белән Ирекне мактаган була. Шулар кебек акыллы бул дип, Нәсимне үгетлиләр. Тапканнар акыллы кешеләрне! Гарьлегеңнән үләрсең! Гөлсәриясе әле көч-хәл белән сигезен тутырды. Нәсимнән төгәл өч яшькә бәләкәй. Бәләкәй булса да, тәмле тамак, конфет алып кайталармы, прәннекме – аңа. Конфетын да ашасын иде – жәл түгел. Чебен тимәс чер итә. Нәсим сукканчы ук елый башлый… Ә Иреге бөтенләй җебегән. Алтыга җитеп “р” хәрефен әйтә белми. Исемең ничек, дисәң, “Игек”, ди. Сарыкны “сагык”, сыерны “сыег” дип йөргән бәндәдә нинди акыл булсын. Иреге тәлинкә ватып, Гөлсәриясе сөт түгеп макталды. Макталуын да әйтер иде Нәсим! Ничек итеп ватуларын, түгүләрен сөйләп биргәннәр, имеш! Гаепләрен яшермиләр, янәсе. Ә менә Нәсим! Нәсим берәр көнне аларны шаккатырыр әле. Тегеләрнең күз алдында балны мин ашадым дип шартлатып әйтер дә бирер. Чатнаган тәлинкә белән ярты миски сөт түгел бу! Шундый зур гаепне тансаң да урынында. Менә бу куркаклык булмый инде…

Нәсим, шуларны уйлагач, чыннан да гайрәтләнеп киткәндәй булды. Чормадагы бал чүлмәге аны икенче көнне дә кызыктырып тора иде. Бу менүендә бер кесәсенә бал кашыгы, икенчесенә икмәк сыныгы тыгып менде. Бүресе улады Нәсимнең. Ниләр генә кыланып карамады ул! Барыбер җавап бирәсе инде, дип уйлады. Балга кайнар бәрәңге дә, тозлы кыяр да манчып ашады. Аны карлыган кагына төреп тә, чи камырга төреп тә авыз итте. Пешкән шалкан белән дә кабып карады, ачы керәнен дә манчып ялады. Тик шулай да соңга таба иң әйбәте – майлы бодай күмәченә ягып ашау икән дигән нәтиҗәгә килде.

Бер атна үттеме-юкмы – балдан җилләр исте. Нәсим аптырап китте. Әллә нишләп бик тиз бетте ул. Нәсим сизми дә калды. Күп-күп кабып та ашамады инде. Әз-әз генә капты. Олы кешеләр бал дисәң – бер кими, бармак тисә, ике кими, диләр. Дөрес икән. Хәер, Нәсим бармак кына түгел, кашык белән сыпыртты бит. Бетми хәле юк.

Әнисе чүлмәкнең буш икәнен күргәч, ах-вах итәр. “Кайсыгызның эше бу, шайтаннар?” – дип сорар. Шунда Нәсим торыр да, аның күзенә туп-туры карап әйтер. Минем эш, дияр. Моны ишеткәч, теге ике черки, шаккатып, бот чабар. “Кара әле бу абыйны! Курыкмыйча ничек шулай эшләгән”, – дип уйларлар. Ул мескеннәр как белән ашаганда балның әчкелтем булуын да, кайнар бәрәңге белән капканда төчкелтем икәнен дә белмиләр әле.

Менә бер көнне әтиләре эштән кайтты. Әниләре чәй әзерләде. Бишәүләп өстәл янына утырдылар. Әниләре хәйләле генә елмайды да:

– Бүген үзегезне бик тәмле бал белән сыйлыйм әле. Телләрегезне йотарсыз. Сезне сөендерим дип, юри саклап тоттым, – диде.

Нәсимнең йөрәге жу-у итеп китте.

Әниләре чормадан бик тиз әйләнеп төште. Буш чүлмәкне шап итеп өстәлгә утыртты.

– Кайсыгызның эше бу, шайтаннар? Тамагыгыз ачмы әллә сезнең? – дип кычкырды.

Ләкин әтиләре аны туктатты.

– Ачтан дип беләсеңмени аларны. Яшьләре шундый… Кызык тоела… – диде. Аннары, нидер уйланып, Нәсим белән Гөлсәриягә карап торды. Бик озак карап торды ул. Нәсимнең маңгае тирләп бетте. Менә хәзер мине әйтер дип, коты алынды. Юк, бу минутта балны мин ашадым, дип әйтергә аның кыюлыгы җитмәде. Элекке кәпрәюе шиңгән иде инде.

Шулчак әтиләре әкрен генә:

– Бу бик ярамаган эш инде, егетләр. Шулай да әйтегез әле, кем ашады балны? Курыкмагыз – тимим. Тик дөресен әйтегез! – дип сорады.

Нәсимнең башы тагын да аскарак иелде, Гөлсәрия кызарды, Ирек мышкылдап елап җибәрде:

– Ми-и-ин… Ә-ә… Миңгәгәй бүгекне атып бәггәч, менгәнием… Бег генә тапкыг ашадым… Багмак белән… Ә-ә-ә… Бег генә тапкыг ашаганга  бетмәс дигәнием… Ә-ә-ә…

Гөлсәриянең дә күңеле йомшарып китте, ул йөзен куллары белән каплады да:

– Мин өч тапкыр… Кашыгым чормадагы иске эшләпә эчендә, – дип пышылдады.

Нәсим генә дәшмәде.

1963 ел

Балалар өчен Тәнзилә Галимуллина шигырьләре

Тәнзилә Шамил кызы Галимуллина

“1990 елның ямьле җәй аенда, Балтач районы Нөнәгәр авылында дөньяга килгәнмен. Балачакта һәркем нинди дә булса бер шөгыльне үз итә. Мин дә, хыялый кыз буларак,  шигырьләр иҗат итә башлаган идем, инде менә  бүгенге көнгә кадәр каләмемне кулдан төшергәнем юк. Язган шигырьләрем аша мин тормышка никадәр гашыйк булуымны аңлатам.

Бүгенге көндә мин гаиләм белән Түбән Кама шәһәрендә матур гына тормыш итәм. Һәр көнемне нурга күмеп ике кызым үсеп килә.

“И-и-и, Аллага шөкер!” – димен,
Ходай биргән барын да.
Ике кызым “әни” диеп,
Уйнап йөри янымда.
Ике кыз дип теләдем мин,
Зурына иптәш төпчек.
Алардан башка моңарчы
Яшәлгән икән ничек.

Кызларым Самира белән Ралина тугач, иҗади тормышым тагын да киңәйде, матурайды. Күпчелек шигырьләрем  хәзер кызларыма багышлана, балалар  өчен  языла. Шулай булмый ни, сайлаган һөнәрем дә балалар илендә бит! Тәрбияче булып мин кабат сабый чагыма кайттым. Тумышыбыз белән балачактан булсак та, без еш кына шул серле, күңелле дөнья барлыгын онытабыз. Балалар дөньясы күпкә кызыклы, бай, эчтәлекле минемчә. Бала күңеленнән дә нечкәрәк, чистарак тагын ни бар? Язган шигырьләрем “Сабантуй” журналын көтеп алган сабыйларның күңелләренә дә үтеп керер, хуш килер дип уйлыйм”.


Йокы!
Мин йокыны һич яратмыйм,
Дүс түгел аның белән.
Тик вакытында йокласам,
Әнигә рәхәт, беләм.

Нишләтим соң, йокы мине
Яратмый бит үзе дә.
Гел уйныйсым килеп тора,
Йомылмый һич күзе дә.

Кечкенә сеңлемне менә
Ул шундый да үз итә.
Исем китә: ничек шулай
Көне гел йоклап үтә?!

Кич җитсә, әтиемне дә
Йокы дәшә янына.
Әни дә: “Рәхмәт, – дип ята, –
Җирдә йокы барына!”

«Йокласан зур үсәсең», – ди
Әни янга ята да.
Үсәрмен дә аннан мине
Алмассыз уята да!

 

Иркә бала!

Гаиләдә мин бик кадерле,
Шундый да иркә бала.
Һәммәсе сыйлый үземне,
Ни сорыйм – шуны ала!

Туңдырма белән дүслыкны
Яхшы белә әнием.
Берәү генә җитми калса,
Тагын сорыйм әле мин.

Җырласам да, еласам да,
Әтием кәнфит суза.
«Ватып ашама, кызым, – ди, –
Алайса тешне боза!»

Әби белән бабай менсә,
Сый белән тула табын.
Икесен дә озатып калам,
«Килегез, – диеп, – тагын!»

Әбием витамин диеп
Гел жиләк-жимеш ала.
Мин яраткан тәмле банан,
Кып-кызыл, баллы алма.

Түганнар дәшә үзенә
Пешереп бәлеш, коймак.
Алар өчен килгән саен
Мин – иң кадерле кунак.

Менә шулай тәмле үтә
Минем кичләр, иртәләр.
Белмим инде, үсеп житкәч
Мине кемнәр иркәләр!

 

Әбигә кунакка!

Әби кунакка дәшкәнне
Мин шундый да яратам.
Тик нинди күлмәк киим дип,
Барган саен баш ватам.

Сарысы миңа озын,
Алы кечкенә калган.
Зәнгәр күлмәкне инде
Әнием күптән алган.

Яшелен кияр идем дә,
Үземә ошап бетми.
Кызыл күлмәгем юылган,
Инде тиз генә кипми.

Ак күлмәк бар, тик аны мин
Киям кыш бабай килгәч.
Ул бик тә сөенәчәк
Мине ап-актан күргәч.

Киям әле бүген тагын
Әби алганын гына.
Бәлки тагын берне алыр
Кадерле оныгына!

 

Кибеткә!

Әни “кибеткә” диюгә,
Киенәм дә тиз генә,
“Мин дә барам, алырбыз, – дим, –
Берәр мәмәй үземә”.

Анда баргач, берне түгел
Унны аласы килә.
Әни генә ачулана:
“Акча юк, кызым, тимә!”

Шуна күрә җыям бары
Тик өйгә кирәклесен.
Туңдырма алыйк әтигә,
Ой, балам, рәхмәт, дисен.

Чүпа-чүпс ярата бит,
Сеңлемә алыйм ансын.
“Әхмәт” диеп кайткач мине
Ул да кочаклап алсын.

Әби белән бабаем да
Килми калмас ялларда.
Тәмле-тәмле кәнфит белән
Чәй әчә бит алар да.

Ничек барысын өйгә алыйк –
Тик шул гына уемда.
Туйганчы ашармын әле
Кибетче булырмын да!

Тешсез авыз

Тешең коела, дип әни
Миңа кәнфит ашатмый.
Берәрсе кәнфит биргәнне
Һич кенә дә ошатмый.

«Ярар, төшсә төшәр, әни»,
Шулай юатам аны.
«Әби кебек барырбыз да
Куйдырырбыз яңаны!»

Аңлыйм сине, тешсез авыз
Шундый ямьсез була ул.
Тик кәнфитне хәзер ашыйм,
Үскәч тәмсез була ул!

«Мактанчык Вәли» — Юныс ЗӨБӘЕРОВ поэмасы

 

Влада Семенова рәсеме

1

Вәли сөйли дусларына.

(Ышанганнар ышана.)

Йөзе җитди. Тавыш каты.

Ышанмыйча ни чара?

 

Күкрәгенә суга Вәли.

Утлар чәчә күзләре.

─ Минем алдаганым юк, ─ ди, ─

Сүзем ─ китап сүзләре.

 

Шушы минем төп сыйфатым.

Яратмыйм ялганчыны.

Берни сөйләмәсәң була.

Сөйләсәң, сөйлә чынын.

 

Аннан мактанчыкларны мин

Нык яратмыйм күптәннән.

Мактанчык куерга уйлый

Үзен өскә күпләрдән.

 

Кешеләрнең күзен буяу ─

Шушы аның теләге.

Потлы герне, имеш, чөя.

Җеп кебек бит беләге.

 

Мин үзем бик тыйнак кеше.

Яратмыйм мактанырга.

Ләкин баштан үткәннәрне

Ник сөйләми калырга?

 

Кыш көне урманга бардым

Тозак куйдым куянга.

Дөньялар ямьләнеп китә

Куян ите булганга.

 

Элек куйган тозагыма

Берсе эләккән иде.

Олы куян. Шатлыгымнан

Бүрекне күккә чөйдем.

 

Кайтып барам. Ашыкмыйм мин.

Кәеф шәп. Куян кулда.

Ул кышны кар да аз иде.

Барырга такыр юл да.

 

Җырлап җибәрдем шатлыктан.

Шулчак коточкыч улау.

“Соры җәнлекләр, — дип уйлыйм, —

Мөгаен, бүре болар”.

 

Урманда бүре күплеген

Белә идем. Тик нигә

Минем кебек чакма ташка

Бүреләрдән өркергә?

 

Кинәт урманның эченнән

Йөз бүре килеп чыкты.

Уйлыйлар үткен тешлеләр:

“Менә Вәлине тоттык”.

 

Уйлыйлар туймас корсаклар:

“Хәзер ашыйбыз моны.

Сарыктан бу тәмлерәктер.

Чөнки юк аның йоны.

 

Туйганчы ашыйбыз да без

Йоклыйбыз аннан ятып”.

Ә минем кулда мылтык юк,

Булмый аларны атып.

 

Бәхетемә каршы кулда

Куян бар иде минем.

“Бу куян  йөз ач бүредән

Коткарыр мине” —  дидем.

 

Куян авыр. Үлчә дисәң

Биш кило тартыр иде.

Бу куянны сәүдәгәрләр

Мең сумга сатыр иде.

 

Миңа ташлана бүреләр.

Мин теге куян белән,

Барлык көчемне салам да,

Маңгайларына бирәм.

 

Маңгаена бәргәч бүре

Егыла да җан бирә.

Бер бүре тиресе мең сум!

Минем көләсе килә.

 

Акыллылар куян йөртә.

Чукмар читтәрәк торсын.

Чукмар белән өч сугасың.

Кулыңда куян булсын.

 

Баейсы көнем икән, дим.

Кесәм акчага тула.

Янәдән өчне үтерсәм,

Үлгәне сиксән була.

 

Акыллылары аңлады —

Аларны үлем көтә.

Улый-улый ташланалар,

Тик минем дә хәл бетә.

 

Ә бирешергә ярамый.

Бирешсәм бит мин бетәм.

Яшәргә хаклы булуны

Кулдагы көч хәл итә.

 

Ач бүреләр ыргый тора.

Ә мин тондыра торам.

Йөз бүрегә бер куян бар!

Бер куян каршы тора!

 

Сыйлыйм явыз бүреләрне.

Кирәкләрен алсыннар.

Шулай үтереп бетердем

Йөз бүренең барсын да…

 

Хәйран калып тыңлый аны

Авылдагы малайлар.

Алар Вәлигә сокланып,

Шаклар катып карыйлар.

 

Бары Венер гына көлә.

─ Я әйт, нигә көләсең? ─

Дип сорый Вәли аңардан. ─

Әллә бер сер беләсең?

 

— Ике бүрегә дә каршы

Бер куян тора алмый.

Авыл малае беркатлы.

Рәхәтләндереп алдый.

 

─ Бирегез ипи,  ─ ди Вәли, ─

Ипи тотып ант итәм.

Йөз бүре башына җиттем.

Китер ипи. Мин көтәм.

 

Вәли кепкасын сала да,

Ыргыта аны җиргә.

─ Бүре миңа нәрсә ул? —  ди. —

Бүрене җиңел җиңәм.

 

Безнең урманда аю юк.

Менә шуңа кайгырам.

Алышырга дигән уй, ди,

Йөрәгемне яндыра.

 

Малайлар башларын чайкый.

─ Гаҗәп хәл булган, ─ диләр.

Нинди маҗаралар булмый

Батыр кешеләр белән.

 

Бәлки, бөтен дәүләттә дә

Синдер иң батыр кеше.

Ташка уеп язарлык бит

Син эшләгән һәр эшне.

 

Китап итеп чыгарырлык

Синең маҗараларны.

Чират торып алачаклар

Укырга дип аларны.

 

2

Җәй көне бар малайлар да

Юнәлделәр урманга.

Җиләк быел бик күп диләр.

Исәп җиләк җыярга.

 

Алдан бара безнең Вәли.

Үзе як-якка карый.

─ Бәхетем булып,  бүреләр

Миңа очраса ярый.

 

Тере көе тотып берсен

Авылга алып кайтам.

Аннан шәһәргә илтәм дә

Зур зоопаркка сатам.

 

Шулай итеп баеп китәм,

Машина сатып алам.

Кирәк җиргә җайлы итеп,

Утырып кына барам.

 

Килеп җиттеләр урманга.

Җиләк күп җыючыга.

Шунда Вәлинең каршына

Бер куян килеп чыга.

 

Дерт итеп китте бу батыр.

(Куш күренде куркакка.)

Зур бүрене таныдым

Шушы озын колакта.

 

Куян йөгерә бер якка,

Вәли икенче якка.

Бүре куып килгән кебек

Тоела бу куркакка.

 

Куян инде ял итәргә

Куак астына чумды.

Алгы аякларын сузып,

Ул инде күзен йомды.

 

Ә Вәли һаман да чаба

Гыж─гыж итеп тын алып.

Бүре куып тотар төсле,

Һич тә булмый тукталып.

 

Менә Вәли өенә дә

Йөгереп кайтып керде.

Кергән көйгә батырыбыз

Келәне бик тиз элде.

 

Вәли идәнгә егылды.

Абыйсы моны күреп.

─ Нәрсәдән  курыктың син? ─ ди.

Сорый, билгеле көлеп.

 

─ Зур арыслан килеп чыкты,

Шуңардан качтым мин, ─ ди.

Ә абыйсы үаман көлә.

(Нишләсен инде көлми?)

 

─ Койрыгыннан эләктереп

Алып кайтмадың нигә?

Арыслан нәрсә? Син бит батыр!

Син бит бүрене җиңгән.

 

─ Арыслан, җәнлекләр патшасы,

Аңа каршы торалмыйм.

Патшасы көчле булгач инде

Аңа тозак коралмыйм.

 

Патша белән алышырга

Әлегә җитми көчем.

Үскәч, хисап ясармын мин,

Чөнки хәзер бар үчем.

 

Төйнәп бәйләп куячакмын

Озын койрыгын аның.

Бу чынлап шулай булачак.

Камил моңа иманым…

 

…Тагы Вәли шапырына,

Кычкыра тагы Вәли.

Батыр булуын исбатлап

Китерә төрле дәлил.

 

Шулай, дуслар, бернәрсә дә

Мактанчыкны терелтми.

Башка чирне җиңеп була,

Ә бу чир бер дә бетми.